Çölyak hastalığı, proteinlerden olan glütene karşı hassasiyet olması durumudur. Özellikle besinlerde bulunan buğday, arpa ve çavdar gibi besinler glütenlidir. Dolayısıyla bu tür besinler çölyak hastaları için tüketilmemesi gereken besinler arasında yer alır.
Bir tür bağışıklık sistemi hastalığı olmakla birlikte her yaşta görülebilen bir hastalıktır. Fakat ailesinde çölyak hastası olan bireylerin bulunması durumunda çocuklarda görülme olasılığı artmaktadır. Çölyak hastalığı genetik mi sorusunun cevabını bu şekilde verebiliriz. Kişiler sonradan da olabileceği gibi genetik olarak da bu hastalığa yakalanabilir.
İnce bağırsakta ortaya çıkan iltihaplanma ile kendini gösteren çölyak hastalığına, bağışıklık sistemi anormal tepki verir ve iltihap sürecini başlatır. Hastalığın neden olduğu tam olarak bilinmese de genetik veya çevresel faktörlerden etkilenerek hastalığı tetiklediği söylenmektedir.
Çölyak Hastalığı Belirtileri
Çölyak hastalığı belirtileri yaşlara göre farklılıklar gösterebilir. 2 yaş altı çocuklarda kusma, kronik ishal, karında şişlik hissi, gelişmede gerilik ve iştahsızlık görülür.
2 yaş üstü olan çocuklarda ise;
- Birkaç hafta boyunca geçmeyen ishal durumu
- Yaşıtlarına göre daha kısa ve zayıf olması
- Gelişimde yavaşlama
- Kronik kabızlık
- Kusma
- Sinirli ruh hali
- Ergenliğin gecikmesi
- Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), öğrenme güçlüğü gibi nörolojik belirtiler
Yetişkinlerde görülen belirtiler:
- Karın şişliği
- Kansızlık veya demir eksikliği
- İshal
- Kusma
- İştahsızlık
- Gaz şikayetleri
- Kemik veya eklem ağrıları
- Kilo kaybı
- Nedeni bulunamayan karaciğer hastalıkları
- Sinirlilik hali ve depresyon
- Kısırlık
- Deride döküntü olması
- Diş minesinde oluşan sorunlar
Çölyak Hastalığı Tedavisi
Çölyak hastalığı tedavisi için en etkili tedavi yöntemi kişinin yaşamı boyunca glütensiz diyet yapmasıdır. Bu süreçte glüten vücuttan uzaklaştırıldığı takdirde bağırsak yapısı hızla düzelme yaşar. Oluşan iltihaplanmalar düzelir ve emilimi normal seviyeye döner.
Tedavi sürecinde mutlaka diyetisyen yardımı alınmalıdır. Kişi ömür boyunca bu şekilde beslenme rutini izlemelidir. Peki çölyak hastalığı ne yemeli?
Glütensiz bir diyet olacağı için kişiler buğday, yulaf, arpa ve çavdar tüketmez. Pirinç ve mısırı sık sık tüketmelidir. Eğer B12 veya demir eksikliği varsa, tüketilen besinlerin buna göre ayarlanması gerekir. Dolayısıyla kişiler glütensiz bir diyet uygulayıp, yaşam boyu buna uyum sağlamalıdır.
